Ichigo Ichie—ศิลปะ สำนวนทางพุทธศาสนา

สวัสดีค่ะ เพื่อนๆและน้องๆทุกคน ที่แวะเข้ามาใน โรงเรียนเด็กวัดปรียา  วันนี้ อยากจะเขียนเรื่องราวเกี่ยวกับความรู้ที่ได้จากการอ่านหนังสือ ชื่อ Ichigo Ichie

สำหรับคนที่ไม่เคยเรียนภาษาญี่ปุ่น คงจะไม่รู้ว่า Ichigo Ichie อิทซิโงะ อิทซิเอะ一期一会  มีความหมายว่าอะไร

Ichigo อิทซิโงะ 一期ถ้าแปลตรงตัว จะมีความหมายว่า “เพียงครั้งเดียว” Ichie อิทซิเอะ 一会 “การเจอหน้า การพบปะ หรือการมาชุมนุมกัน”

เมื่อเอามาทั้งสำนวนมารวมกัน จะมีความหมายถึง  เรื่องราว เหตุการณ์ หรือแต่ละครั้งที่เราพบปะหรือเจอหน้าใคร ทุกๆสิ่งที่เรามีประสบการณ์ไม่ว่าดีหรือไม่ดี ล้วนเป็นของมีคุณค่า เป็นเสมือนสมบัติล้ำค่าที่เหตุการณ์นั้นๆจะไม่เกิดขึ้นซ้ำอีกหรือเกิดขึ้นเหมือนกับครั้งที่แล้วอีก

ดังนั้น ถ้าเราปล่อยให้เหตุการณ์นั้นๆผ่านหรือหลุดไป โดยที่เราไม่ได้ใช้เวลากับมันอย่างเต็มที่

เพราะไม่ได้เห็นคุณค่า ทุ่มเทชีวิตจิตใจ เพลิดเพลิน และสนุกสนานกับเวลาที่ว่านี้ ช่วงเวลาดีๆที่ว่านั้นก็จะผ่านไปหรือสูญหายไปไม่มีทางหวนกลับมาอีกครั้งได้

ถ้าเราคิดถึงคำว่า Ichi อิทซิ  一ก็คือ หนึ่ง   go  โงะ  期 ก็คือ ช่วงของเวลาหนึ่ง  Ichi  อิทซิ一 หนึ่ง   และ e  เอะ  会 ก็คือ  การพบปะ/เจอหน้า หรือ โอกาส

ถ้าแปลและตีความหมายรวมๆเพื่อให้เข้าใจง่ายมากขึ้น ก็คงมีความหมายว่า ในช่วงเวลาหนึ่ง หรือทุกครั้ง ที่มีการพบปะ หรือช่วงเวลาหนึ่งที่เรามีโอกาสได้เจอหรือพบปะกับเพื่อน หรือคนที่รู้จัก เป็นช่วงเวลา หรือ โมเม้นที่สำคัญและมีคุณค่าอย่างยิ่ง

คำพูดที่ว่านี้ เป็นคำพูดที่ใช้ในศาสนาพูดมีในพระสูตร ก็คือ เมื่อเรามีชีวิตอยู่ในโลกนี้ ถ้าเราไม่ใช้เวลาทุกนาทีที่เรามีชีวิตอยู่ให้เต็มที่ เวลาที่เรามีในชีวิต ก็อาจจะสูญเสียไปโดยเปล่าประโยชน์ตลอดชีวิต หรือ อีกนัยหนึ่งก็คือ “ชีวิตที่เรามีลมหายใจอยู่นั้น มีเพียงครั้งเดียว ทุกๆเสี้ยวของเวลามีคุณค่า มีเอกลักษณ์ของมัน และเป็นเสี้ยวของเวลาที่ไม่มีทางที่จะเกิดขึ้นซ้ำอีก”

ดังนั้นเราจึงต้องใช้ทุกวินาทีในชีวิตของเราให้คุ้มค่าที่สุด ราวกับว่า เหตุการณ์แต่ละอย่างที่เกิดขึ้นในชีวิตของเราจะไม่มีวันที่เหมือนหรือเกิดซ้ำได้อีก เช่นเดียวกับเหตุการณ์ต่างที่เราเคยพบเคยเจอ หรือการไปเที่ยวที่ไหน เราชื่นชอบกับสถานที่นั้นๆอย่างมาก แต่เมื่อเรากลับไปที่เดิม ที่เราเคยไปเที่ยวมาก่อน ไม่มีทางที่ว่าความรู้สึกและประสบการณ์ที่ได้จากการไปเที่ยวที่นั้นๆอีกครั้งจะเหมือนกับประสบการณ์ครั้งแรกที่เราเคยไปเที่ยวมาก่อนได้ ต่อให้ไปกับคนเดียว เดือนเดียวกัน หรือพักที่เดียวกับที่เคยไปก็ตาม แต่ความรู้สึกทุกอย่างก็คงไม่มีทางเหมือนคราวที่แล้วได้

Ichigo Ichie อิทซิ โงะ อิทซิเอะ 一期一会  ถ้าเราดูจากสำนวนที่ว่านี้ แน่นอนสำนวนที่สองที่ว่า เวลาเราเจอหรือพบปะกับใคร ขอให้เราคิดว่า การพบปะหรือเจอหน้าใครก็ตามเป็นครั้งสุดท้ายที่จะได้เจอกันก็ได้   ดังนั้น สำนวนที่ว่านั้ อาจเป็นสำนวนที่เกินกว่าที่จะถือว่า เป็นอารมณ์ขันที่เราจะรับได้ ซึ่งก็คือ ในความเป็นจริง  เราทุกคนไม่รู้ว่า เมื่อไรที่เราจะจากโลกนี้ไป ก็เช่นเดียวกับที่ว่า ในช่วงที่เรามีชีวิตอยู่ เราจะใช้ชีวิต ที่เหลืออยู่ของเรา ในรูปแบบไหน และเป็นอย่างไร ทั้งนี้ทั้งนั้น  ขึ้นอยู่กับเราจริงๆ เราอาจจะเป็นคนที่ ไม่สนใจว่าชีวิตเป็นยังไง เพราะติดกับอดีต และเป็นห่วงอนาคตจนไม่มีเวลาสำรวจว่าปัจจุบัน เราเป็นอย่างไร มีสุขมากน้อยแค่ไหน  หรือบ่างคนไม่เคยดูแลสุขภาพตัวเอง แต่เป็นห่วงแต่ว่า อนาคตจะจากโลกนี้ไปเมื่อไร และได้แต่หวลหาอดีตที่ผ่านไปแล้ว

ซึ่งเราไม่มีทางเรียกกลับคืนมาได้อีก และลืมไปว่า เรามี “ปัจจุบัน ที่เราจะทำให้ดีที่สุด มีคุณค่าที่สุดได้ เหมือนเราไม่มีทางจะทำแบบนี้ได้อีก” หรือ อิทซิ โงะ อิทซิเอะ นั่นเอง

สำหรับเรื่องนี้ ในฐานะที่กุ้งอยู่ญี่ปุ่นนานปี กุ้งเข้าซึ้งถึงจิตวิญญาณของคนญี่ปุ่น การได้รู้จักใคร หรือการที่ได้มี โอกาส ก้มตัวลงต่ำเพื่อเข้าไปในห้องพิธีชงน้ำชา สมัยที่  ริคิว เจ้าพ่อพิธีชงน้ำชาที่ถูก ฮิเดะโยะชิ สั่งให้คว้านท้องตัวเอง เขาเป็นคนที่ปลูกฝังความนึกคิดของการที่เขาได้เป็นเจ้าภาพ เชิญแขก คน หรือสองคน ไปร่วมพิธีชงชาของเขา เขาจะทำให้ดีที่สุดที่จะทำได้เสมือนกับว่า การชงน้ำชาให้แขกที่เชิญมา เป็นครั้งสุดท้ายที่เขาจะได้พบปะและชงชาให้แขกได้ดื่มกัน

หมายเหตุ  วันก่อน แปลกใจมาในรายการ เพลงเอก โต๋ กรรมการพูดกับผู้เข้าประกวดร้องเพลงว่า ขอให้ร้องเพลงที่ซ้อมมาให้ดีที่สุดเหมือนกับว่าเป็นครั้งสุดท้ายที่จะได้ร้องเพลงนี้ คือปล่อยให้หมด ไม่ต้องเก็บ ไม่ต้องตื่นเต้น มีความสุขกับการที่ได้มาประกวด ได้ซ้อม ได้โชว์ให้คนทั่วทั้งประเทศ และกรรมการได้ชม  เป็นคำแนะนำที่  เยี่ยมมากจริงๆ ตรงกับ สำนวนนี้เลย

สำหรับบทความนี้คงเขียนให้ได้ลิ้มรสชาติ ความเป็นคนญี่ปุ่น ศิลปะการใช้ชีวิต และปรัชญาการใช้ชีวิตอีกมุมมองหนึ่งที่ตัวเองชอบมาก